Ngày nay, thành công không chỉ phụ thuộc vào IQ mà còn cần EQ. Vậy EQ là gì và vì sao nó lại quan trọng? Cùng Shopee Blog tìm hiểu chi tiết về chỉ số EQ này qua bài viết sau đây nhé!
Chỉ số EQ là gì?
EQ là gì? EQ là viết tắt của từ Emotional Quotient, tạm dịch là chỉ số đo lường trí tuệ cảm xúc. Chỉ số này thể hiện khả năng nhận diện, hiểu và kiểm soát cảm xúc của một người.. Đồng thời nó còn biểu thị cho năng lực đồng cảm và giao tiếp hiệu quả với người khác.
Tại sao EQ quan trọng? Vì EQ là nhân tố quyết định để định hướng suy nghĩ và hành vi của một người. Một người có EQ cao thường có khả năng giao tiếp tốt, xử lý tình huống linh hoạt và duy trì các mối quan hệ bền vững.
Tại sao gần đây EQ lại bùng nổ?
EQ không phải khái niệm mới mà đã được giới thiệu từ những năm 1990 bởi Daniel Goleman. Tuy nhiên, mãi đến những năm gần đây, EQ mới được quan tâm hơn vì nhiều lý do. Ví dụ như tác động của mạng xã hội, áp lực công việc ngày càng tăng cao hay các nhà tuyển dụng bắt đầu ưu tiên EQ hơn.
Đặc biệt, trong thời đại công nghệ, AI có thể thay thế nhiều công việc mang tính logic (IQ). Nhưng kỹ năng con người như đồng cảm, giao tiếp, xử lý cảm xúc (EQ) vẫn là yếu tố không thể thay thế. Vậy nên EQ cũng bắt đầu được chú trọng nhiều hơn.
So sánh hai chỉ số IQ và EQ
Cách phân biệt chỉ số IQ và EQ
IQ (Intelligence Quotient) là chỉ số thông minh, thường dùng để đo lường khả năng tư duy logic và phân tích của con người. Sau đây là bảng phân biệt về sự khác nhau của IQ và EQ:
| Tiêu chí | IQ | EQ |
|---|---|---|
| Tập trung vào | Khả năng giải quyết vấn đề, suy luận logic, trí nhớ. | Kỹ năng giao tiếp, đồng cảm, kiểm soát cảm xúc. |
| Ứng dụng | Quan trọng trong các ngành khoa học, kỹ thuật, toán học. | Quan trọng trong lãnh đạo và xây dựng mối quan hệ |
| Yếu tố thành công | Giúp bạn học giỏi, làm việc chuyên môn hiệu quả. | Giúp bạn thích nghi, xử lý tình huống khéo léo. |
| Có thể cải thiện không? | Khá ổn định, khó thay đổi đáng kể. | Hoàn toàn có thể rèn luyện và nâng cao. |
Giữa IQ và EQ cái nào quan trọng hơn?
Cả IQ và EQ đều đóng vai trò quan trọng như nhau. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều nhà tuyển dụng bắt đầu đánh giá cao EQ hơn IQ. Thậm chí một số công ty còn nói rằng họ sẽ không nhận người thông minh nhưng có chỉ số EQ thấp.
Cụ thể hơn, một nghiên cứu của trang CareerBuilder chỉ ra rằng 75% nhà tuyển dụng quan tâm đến chỉ số EQ hơn. Hay một nghiên cứu khác của đại học Harvard cũng cho thấy EQ đóng góp đến 80% vào sự thành công, trong khi IQ chỉ chiếm 20%. Vậy nên có thể trong tương lai, EQ sẽ quan trọng hơn so với IQ.
Tất tần tật thông tin quan trọng về chỉ số cảm xúc EQ
Các yếu tố hình thành nên chỉ số EQ
Theo nhà tâm lý học Daniel Goleman thì sẽ có 5 yếu tố hình thành nên chỉ số EQ, cụ thể là:
- Khả năng tự nhận thức cảm xúc (Self-awareness): Là khả năng hiểu rõ cảm xúc của bản thân, nhận biết khi nào mình vui, buồn, tức giận hay lo lắng.
- Khả năng tự kiểm soát cảm xúc (Self-regulation): Là khả năng kiềm chế cảm xúc tiêu cực, không phản ứng nóng vội và không để cảm xúc lấn át lý trí.
- Động lực cá nhân (Internal Motivation): Là khả năng thúc đẩy bản thân, kiên trì với mục tiêu dài hạn ngay cả khi gặp khó khăn.
- Năng lực đồng cảm (Empathy): Là khả năng đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc với họ.
- Kỹ năng xã hội (Social skills): Bao gồm các khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, thuyết phục người khác và lãnh đạo.
Các bài test EQ phổ biến hiện nay
Các bài test EQ sẽ dùng nhiều câu hỏi khác nhau để đánh giá và đo lường trí tuệ cảm xúc của người thực hiện. Cụ thể, các loại bài test EQ phổ biến hiện nay gồm có:
- Bài test EQ Bar-On: Đây là một trong những bài test EQ chuẩn hóa đầu tiên. Bài test sẽ đánh giá EQ qua 15 khía cạnh và thường được dùng trong tuyển dụng.
- Bài test EQ của Daniel Goleman: Đánh giá dựa trên 5 yếu tố hình thành nên chỉ số EQ của Daniel Goleman đã được đề cập ở trên.
- Bài test Mayer-Salovey-Caruso (MSCEIT): Đánh giá bằng cách yêu cầu người làm bài đánh giá biểu cảm khuôn mặt và giải quyết các tình huống cảm xúc.
- Bài test EQ 30 câu của Harvard Business Review: Đánh giá EQ qua 30 câu hỏi trắc nghiệm ngắn gọn, phù hợp để tự kiểm tra nhanh EQ.
Các thang điểm của chỉ số EQ
Chỉ số EQ thường được đo bằng các bài kiểm tra khác nhau, nhưng phổ biến nhất là thang điểm từ 0 – 160.
| Mức EQ | Điểm số | Đánh giá |
|---|---|---|
| EQ thấp | Dưới 85 | Đây là nhóm khó kiểm soát cảm xúc, chiếm khoảng 16% dân số. |
| EQ trung bình | 85 – 115 | Đây là nhóm phổ biến nhất trên thế giới, chiếm khoảng 68% dân số. |
| EQ cao | 115 – 130 | Đây là nhóm có khả năng thành công cao, chiếm khoảng 14% dân số. |
| EQ rất cao | 130 trở lên | Đây là nhóm đặc biệt, chỉ chiếm khoảng 2% dân số. |
Chỉ số EQ trung bình của người Việt Nam dao động từ 90 – 110, thuộc mức trung bình. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ thường có EQ cao hơn nam giới, đặc biệt là trong khả năng thấu cảm.
Dấu hiệu nhận biết người có EQ thấp và EQ cao
Cách nhận biết người có EQ thấp
Người có EQ thấp là người như thế nào? Người EQ thấp là người thiếu kiểm soát cảm xúc, dễ nổi nóng và dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc tiêu cực. Họ luôn đổ lỗi cho người khác và sẽ ghost ngay khi được yêu cầu chịu trách nhiệm cho sai lầm.
Ngoài ra, họ còn giao tiếp rất kém, thường ăn nói vô duyên và thiếu sự thấu cảm với người khác. Chính vì vậy, họ sẽ dễ xung đột, dễ gây mất lòng và gặp rất nhiều khó khăn khi làm việc nhóm.
>> Xem thêm: Ghost là gì? Giải mã thuật ngữ Gen Z về sự biến mất không báo trước
Cách nhận biết người có EQ cao
Vậy người EQ cao sẽ như thế nào? Người EQ cao sẽ có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt, đồng thời biết cách giữ bình tĩnh và xử lý tình huống một cách lý trí. Họ luôn sẵn sàng thừa nhận sai lầm và học hỏi từ thất bại chứ không hề trốn tránh.
Người EQ giao tiếp rất khéo léo, giỏi lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của người khác. Đồng thời, họ cũng rất chill và biết cách vực dậy tinh thần khi gặp khó khăn. Vậy nên họ thường làm việc nhóm khá hiệu quả và dễ được đề cử làm trưởng nhóm.
>> Xem thêm: Chill là gì? Khám phá từ điển gen Z cực kỳ thú vị
Cách trau dồi trí thông minh cảm xúc EQ
Vậy EQ có được quyết định bởi gen di truyền không? Một số nghiên cứu chỉ ra rằng di truyền có thể ảnh hưởng một phần đến khả năng nhận diện và xử lý cảm xúc. Nhưng phần lớn EQ vẫn được hình thành qua môi trường sống, trải nghiệm cá nhân và sự rèn luyện.
Nếu bạn muốn nâng cao EQ, hãy tập trung vào 5 khía cạnh cốt lõi của Daniel Goleman:
- Tự nhận thức được cảm xúc của bản thân: Bạn có thể ghi chép nhận ký cảm xúc hoặc thực hành chánh niệm (mindfulness) để hiểu rõ chính mình hơn.
- Tự quản lý tốt cảm xúc: Hãy học cách hít thở sâu và điều hòa nhịp thở để tránh phản ứng bốc đồng. Ngoài ra, bạn cũng có thể thử tìm hiểu về thiền định.
- Biết cách tạo động lực cho mình: Quan trọng nhất là bạn biết cách đặt mục tiêu phù hợp cho bản thân. Đồng thời, hãy học cách chấp nhận thất bại nhé.
- Tăng khả năng thấu cảm: Bạn nên rèn luyện sự kiên nhẫn khi giao tiếp và học cách đặt mình vào vị trí của người khác thay vì vội vàng đánh giá.
- Nâng cao các kỹ năng xã hội: Ví dụ như bạn có thể làm việc nhóm nhiều hơn, xung phong làm nhóm trưởng, luyện tập diễn đạt ý kiến của bản thân,…
Tổng hợp các chỉ số quan trọng khác ngoài EQ và IQ
- AQ: AQ (Adversity Quotient) là chỉ số vượt khó, đo lường khả năng đối mặt và vượt qua nghịch cảnh.
- BQ: BQ (Business Quotient) là chỉ số thông minh kinh doanh, đo lường năng lực tổng thể của những người làm kinh doanh.
- CQ: CQ (Creativity Quotient) là chỉ số sáng tạo, đánh giá mức độ sáng tạo, tư duy linh hoạt và khả năng đổi mới.
- JQ: JQ (Job Quotient) là chỉ số thông minh thực thi nhiệm vụ, đo lường mức độ phù hợp với công việc, khả năng thích nghi và phát triển sự nghiệp.
- MQ: MQ (Moral Quotient) là chỉ số đạo đức, thể hiện nhận thức về đúng – sai, giá trị đạo đức và lòng nhân ái.
- LQ: LQ (Love Quotient) là chỉ số lòng trắc ẩn, đánh giá khả năng đồng cảm, quan tâm và duy trì các mối quan hệ tình cảm bền vững.
- SQ: SQ (Spiritual Quotient) là chỉ số tinh thần, phản ánh sự hiểu biết về bản thân, mục tiêu sống và ý nghĩa cuộc đời.
- PQ: PQ (Passion Quotient) là chỉ số đam mê, đánh giá mức độ nhiệt huyết và khả năng duy trì động lực với mục tiêu đã chọn
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ EQ là gì và vì sao nó quan trọng trong cuộc sống. Vậy nên hãy rèn luyện chăm chỉ mỗi ngày để nâng cao EQ và phát triển bản thân một cách toàn diện nhé. Cuối cùng, đừng quên theo dõi chuyên mục giải trí của Shopee Blog để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị!
>> Xem thêm: Giải mã xu hướng ngôn ngữ gen Z: Từ điển tổng hợp tiếng lóng gen Z hay dùng
